John Friend Samkhya okulunun bes element ogretilerinden bahsettiginde bu bilgileri mantikli bir sekilde Anusara yoganin bes temel hiza prensiplerine baglardi. Ilerki senelerde bu elementlerin bedenimin icinde var olan enerjilerini dusunerek yoga duruslarinin keyfini cikarmaya basladim. Ilk defa bu konuda atolye calismasi yapmak fikri arkadasim Erol'dan Fethiye'deki dinlenme, saglikli yasam ve hareket mekani olan Patika'da bir kurs vermem konusunda aldigim davetiye ile sekillendi. Kurs bes gun olarak planlanmisti. Doganin icinde acik havada bocek sesleri icinde, ruzgardan sallanan agaclarin ortasinda denizi seyrederek yoga yapacaktik. Bes element konusunu derinden islemek icin oldukca uygun bir ortam olacakti. Heyecanla ise koyuldum. Asagida yazdiklarim ogrenciler ile deneysel calismalarimizin kisa bir ozetini tasvir etmektedir.
Ether (Bosluk)
Yoga asana pratiginde baslamadan evvel kisa bir konsantre olma ani vardir. O durup hissetme ani benim icin muthis bir onem tasiyor. O ani bosluk ve bosluktan dogan bir karar vakti olarak tanimliyorum. Yapabilecek bir suru aktivite ve yasanabilecek bir suru deneyim arasindan secimimiz kaba etlerimizi yoga matina ciplak veya bir minder uzerine yerlestirmis. Ve bekliyoruz. John Friend "Her pratik oncesi yeni bir ogrenci oldugunuzu kendinize hatirlatin" derdi. Mutevazilik samimi bir ugras. Yuzlerce ve binlerce defadir yaptigimiz duruslar tekrar karsimiza cikacak ve eger biz tanidik olan icinden yeni bir detay bulma sansina sahipsek eger kendimizi o seansta aydinlanmis sayabiliriz. Andrea Olsen Body and Earth adli kitabinda bosluk kavramini dogada gozumuzun alismis olduklari arasinda tanimadik detaylar bulabilmek olarak anlatiyor. Bu detaylari gorebilme kabiliyeti insana kendini hapseden dusunce paternlerinden cikmasina yardimci olabilecek ozgurluk getirebiliyor. Dusunsenize asagi bakan kopegi kac defa yaptiniz bilemem ama kuyruk sokumunuzu biraz daha geriye uzatip kafanizi da tam ters istikamete yonlendirirken bir anda omurlarinizin arasindaki boslugun farkina vardiniz. Gercek ozgurluk bu bence... Ya sizce?
Anusara yoganin ilk temel prensibi Lutufa acilmak, yani kendini bosluga, Yuce yaratana, baska bir deyisle hayatin akisina birakmak anlamina geliyor. Ben bunu kadercilik anlaminda kendini birakmak ve hic birsey yapmamak olarak degerlendirmiyorum. Benim icin boslukta olmak kendini kucuk detaylarindan siyirip etrafindaki kendi basina suregelen buyuk duzeni gorebilmek ve kendi yasamini o duzen cercevesinde degerlendirmek demektir. Kendi icinde inanilmaz bir senkronizeye sahip olan evrenin yasayisina tanik olmak. Ve bu taniklik kapsaminda yapabilecegimiz oranda bu akisa kendimizden bir parca birakmak. Doga ile uyumlu yasamak. Iste bu yuzden sabah gunesin ilk isiklarinda gunese selam serisi daha anlamli. Biz yoga yapmasak da gunes dogacak ama biz yasama ve hayata bu akis serisiyle katiliyoruz ve var olmamizi kutluyoruz.
Her durustan evvel govdemizin iki yanlarini olabildigince esnetmek icimizdeki boslugun farkina varmamiza yariyor. Yere basan ayak ve ellerimizin genislemesi ordaki hucrelemizin bosluk icinde coskuyla dansetmesini sagliyor. Meditasyon kisminda zihnimizin genis bir gokyuzu, dusuncelerimizin ise bosluk icinde daima hareket halinde olan bulutlar oldugunu hayal ediyoruz. Hic bir sey sabit degil. Dogada bile. Dusunceler degisken.
Toprak
Dogada hic bir seyin sabit olmamasi fikri bana biraz endise getiriyor. Biz hocalar hep soyleriz derslerde "Ayak tabanlarindan yere kok sal" diye. Yani altimizdaki zeminin sabit olmasina guveniyoruz. Toprak diger elementlere nazaran daha duragan. Anusara yogadaki ikinci temel prensip olan kas enerjisini uygulayarak kaslarimizi kemiklerimize dogru sarmaliyor ve duruslardaki sabitligimizi sagliyoruz. Ozellikle diz ve dirsek eklemleri cok esnek olan ogrencilerime bu kavramin yardimci olmasini mutlulukla izlemisimdir hep.
Yoga duruslarinda temelimizi olusturan ayak ve ellerimizi nasil konumladigimiz da cok onemli. Ayak tabanlarinin dort kosesi oldugu gibi el avuclarinin da dort kosesi var. Agac durusunda ayaklarimizin dort kosesinden toprak enerjisini kas gucu kullanarak alip kalcamizin merkezine topluyor, ordan da o enerjiyi tekrar yere akitiyoruz. Ingilizcede cok sevdigim iki kavram var: Bunlardan biri butun agirlimizin yere yigildigi anlamina gelen collapse; ikincisi ise yere inen agirligimizin yerden aldigi yaylanma kuvvetiyle tekrar yukari dogru uzadigini anlatan yield. Ben toprak enerjisini calisirken yield kavramini dusunuyorum. Patika'da da boyle dusunerek birbiri ardina agac, kartal, ucuncu savasci, yarim ay, cevrilmis yarim ay duruslarini yaptik. Ders sonrasi ogrencilerin vucutlarini kendilerinden emin olarak tasimalarina sahit oldum. Toprak en sevdigim element oldugu icin ve kendimi toprak pratiginden sonra daha guvende hissettigim icin bana oyle de gelmis olabilir. Bilemiyorum.
Su
Sabah yoga seansi sonrasi Erol'un Patikasi'ndan cikip civardaki dogaseverlerin acmis oldugu patika yollarini izleyip kendimizi vahsi kayalardan denize birakiyorduk. Suyun coskuyla kudurdugu son gunumuzde dalgalarin kayalara azimle carpisini, kayalarin arasindaki bir suru oluklardan suyun daha icerlere ilerlemesini izledim. "Su yolunu bulur" misali su bulundugu yerin seklini hic umursamadan alabiliyor. Anusara yogada ucuncu prensip genisleten ic spiral: Bu kavram kalcalarda ve kasik bolgelerinde kullaniliyor. Basenlerde ikinci cakra enerjisi hakim; bu enerjinin sembolu de her firsatta bize hayatin akiciligina kendimizi birakmamizi oneren su elementi. Cogu zaman duruslarda olsun, gercek hayatta olsun, genislemeye musait olan icimizde var olan potansiyel enerjinin farkinda olamayabiliyoruz. Yoga pratiginde ozellikle bacaklarin asimetrik oldugu ayaktaki duruslarda bu cok anlasilir derecede ortaya cikiyor. Arka kalcayi daraltip ondeki bacaga tum agirligi yukluyoruz. Kalcalarda uyguladigimiz genisleten spiral ile maksimum acilma potansiyelimizi ortaya cikartip durus icin ferahlatan bir baz hazirlayabiliriz.
Suyun akiciligini farkli bir isleme metodu ise daha kivrak bir pratik yapmak. Yani danseder gibi. Cok fazla linear, tek cizgide gidip gelen bir hareket serisinden ziyade spiraller tarzinda duruslar arasinda uzuvlarin cemberimsi devinimlerine izin vermek. Suyu isledigimiz gun bacaklarimizi kalca eklemlerinden bu sekilde bilincli hareket ettirerek lotus durusuna gectik. Lotus meditasyon pozlarinin anasi sayiliyor. Bu veya benzeri duruslarda suyun icinde bulundugu cismin sekline genisleyerek adapte olma kapasitesini kuyruk sokumu, oturma kemikleri ve pubic kemigimiz arasindaki potansiyel genislemeyi arastirarak hissetmeye calistik.
Ates
Ates yaktigimizda alevler goge dogru yukselir. Ates yukariya giden yonu ve yakici niteligiyle gucunu kanitliyor. Anusara yoganin dorduncu prensibi olan dis, daraltici spiral kalcalardaki yaptigi manevrayla bana ates enerjisini hep hissettirmistir. Kalcalarimizi ic spiral ile genislettikten sonra kaba etlerimizi altimiza dogru toplayip kasiklarimizi one cikarmadan kuyruk sokumumuzu usturuplu bir bicimde asagiya uzattigimizda alt gobek aniden gogus kemigine dogru dikiliyor. Bu da bana hep yukari dogru yonelen atesin gucunu animsatmistir. John Friend sikca "Sacrum kemiginin altini asagiya dogru indirirken yukari kismini goge dogru uzat" derdi. Hakikaten de kuyruk sokumunu yere uzatma eylemini yanliz dusunmek imkansiz; otomatik olarak bel bolgesinde yukari yonlu bir esneme hissediliyor ve tum omurga uzuyor. Patika'da diger duruslarin arasina bu farkindalikla yaptigimiz utkatasana (sandalye) durusunu bol bol ekledik. Bedenimizde atesin isitici niteligini hissetmek icin gunese selam serisi icinde bol bol zipladik.
Ates ayni zamanda benim icin Tapas - bir seyi yapmak icin icimizde arzuyla yanip tutusan derin istegi animsatir. Hergun yoga matina gelmek iste boyle bir istegin sonucudur. Bedenimizde bir bolgenin nasil calistigini anlamak icin sarfedilen gayret de derinden ogrenme arzusunun sonucudur. Yillardir adho mukha vrkshasana'da (el dengesi ters durus) merkez gucumun bana nasil yardimci olabilecegini arastirdim ve bunu ogrencilerle paylastim. Anusara yogada adho mukha vrkshasana durusuna hazirlanirken el parmaklarinin yeri pence gibi kavramasi, kurek kemiklerinin birbirine yakinligi, yukari firlattigimiz bacagin ic spiral formunu koruyabilmesi, kuyruk sokumunun durusta yukari dogru uzamasi (basin asagida oldugu ters duruslarda kuyruk sokumunun yonunde zihin karisabiliyor), ve bacaklarin kas gucu kullanarak birbirine dogru cekilmesi bahsedilen kavramlardir. Patika'da bunlara ilave olarak beraber psoas kasimizi kesfedip bu kastan zerafetle bacaklarimizi firlatmayi calistik. Dengemiz bozulsa da dusup kalksak bile eglenceli bir calismaydi. Yedi yasindaki en genc katilimci Maya'nin en sevdigi seans oldu.
Hava
Bu satirlara basladigimda yine John Friend'den ogrendiklerimi animsiyorum. Ruzgarin ani olusumu ornegini verip hava enerjisinin cok degisken niteliginden konusurduk. Kendimizle ilgili zihnimizi rahatsiz eden bir onyargi olusturdugumuzda havanin degisken dogasini hatirlayip dusuncelerimizi ayni ruzgarin yaptigi gibi baska bir yone cevirebilecegimizi anlatirdi bize John. Patanjali benzer sekilde Yoga Sutra'larinda (II.33 - pratikpaksa bhavanam) negatif dusunceler bizi sardiginda hemen aklimiza pozitif dusunceler getirmeliyiz diyor. Patika'da oglen seansimizda uzunca bir oturma ve meditasyon calismasi yapiyoruz. Burun deliklerimizden nefes borumuza gecen havanin hissini arastirarak icimize cektigimiz havanin aslinda evrenin bize nefes vermesi; bizim cikardigimiz havanin da evrene nefes alma seklinde donusecegini goruyoruz. Dogada yapilan yoga pratigi bizlere evren ile uyumlu olabilecegimizi ve esas huzurun bu oldugunu sehirde yapilan yogaya kiyasla daha rahat gosteriyor. Bir kitapta okumustum: Insan zihnine gunde 60.000 kadar dusunce girip cikiyormus. Buna karsi yapabilecek bir sey yok maalesef ama bu girip cikan dusuncelere inanmayarak bir sey yapabiliriz. Sonucta zihin de bir organ, her organin gorevinin oldugu gibi zihnin de gorevi dusunce yaratmaktir.
Hava ile ilgili eskilerden baska bilgiler animsamaya devam ediyorum. Ilk yoga hocalik egitimimde Lisa Keays bizlere soyle derdi: Hava aslinda hep var ama bizler acaba onu yeterince kullaniyor muyuz? Yoganin esasinda hayatta bir seyi tam yapmaktan ibaret oldugunu duzenli ve disiplinli pratigini yapan her ogrenci er gec anlayacaktir. Havayi tam olarak icime isliyormuyum konusu benim icin zevkli bir ugras haline gelmisti ve akcigerlerimi tam potansiyel calistirmayi ogrenerek nefes alma ve vermeyi tam yapmaya yeterince yaklastigimi dusunuyorum.
Patika'da ogrenciler ile cigerlerden tam nefes alip vermeyi calisirken Anusara yoganin en son prensibi olan organik esnemeyi arastirdik. Organik uzama bedende agirligin toplandigi kilit noktadan disa dogru uzamak anlamina geliyor. Bir yoga durusunda hizayi tamamladiktan sonra merkezden uzuvlarimizin dis hatlarina dogru esnemezsek eger bence o durusun hakkini tam cikarmiyoruz. Organik esnemeyi hissetmenin en iyi yolu derinden nefes verirken zihni iceriden disa dogru olan bu uzamaya yoneltmek. Anusara yoganin logosundaki durus olan Anjaneyasa'da (dizin yerde oldugu derin hucum pozu) nefesimizi her
bosalttigimizda agirligimizin yogunlastigi kalca merkezimizden hem topraga hem de goge dogru uzuyoruz. Goge uzarken omurlarinin arasindaki bosluk ve cigerlerimizin icinde yogunlugu degisen havanin kalitesini hissederek yogunlasiyoruz. Zihinde bir an icin sukunet hissi hakim. Durustan cikma vaktini anons ettigim an sabah kalvaltisina 15 dakika var anonsu anlamina gelen can sesini duyduk. Zihinler aninda yerel urunlerin kullanildigi zengin kahvaltiya gitti, karinlar guruldadi.
No comments:
Post a Comment